Akran Zorbalığı

Akran zorbalığı günümüzde adından en çok bahsedilen konulardan biri. Ne yazık ki ya kendimiz ya çocuğumuz ya da eşimiz dostumuz bunu yaşamakta. Akran zorbalığı denildiğinde sadece çocukların yaşadığı bir şey gibi algılansa da iş öyle değil. Çalıştığınız iş yerinde yükselmeye çalışırken sizin gibi yükselme peşinde olan arkadaşınızdan zorbalık görebilir ya da zorbalık yapan taraf siz olabilirsiniz. Okuduğunuz okulda dışarıdan arkadaş olarak görünen ama içten içe kıskançlık hisseden insanlarla karşılaşabilir ve onların birbirlerine uyguladığı zorbalıkları seyredebilirsiniz.

Akran zorbalığı avantajlı bir kişinin ya da grubun kendilerine oranla daha az avantajlı olan kişiye ya da gruba uyguladığı baskıdır. Bu avantajın fiziksel olarak bir güce sahip olma ya da sosyoekonomik düzeyin daha iyi olması gibi düşünülebilir. Zorbalık durumunda olan 3 kişi bulunur.
1-Zorba: Başkalarının duygu ve düşüncelerini önemsemeden sadece kendi kazancı için başkalarına zarar verici davranışlarda bulunan kişi veya gruplardır.
2-Mağdur: Başkalarının zarar verici davranışlarını çekmek zorunda kalan bu davranışları durdurabilecek güce ya da statüye sahip olamayan kişi veya gruplardır.
3-Seyirciler: Bu grup kendi içinde dörde ayrılır. Pekiştiriciler; aktif seyircilerdir ve zorbayı kışkırtırlar. Pasifler; olan biteni görmüyormuşçasına sadece izlerler. Asistan tip seyirciler; zorba bu davranışları uygularken ona yardım ederler. Savunucular; mağdura yardım eden ve zorbayla yüzleşenlerdir.
Akran zorbalığının birçok türü vardır. Gelin şimdi onlara bakalım.
Akran Zorbalığı Türleri
Sözel Zorbalık: En sık görülen zorbalık türüdür. Sizde bulunan bir aşırılığa karşı olur. Mesela boyunuz çok kısadır; yerden bitme, cüce derler. Boyunuz çok uzundur; zürafa derler. Fazla kilolarınız vardır; şişko, patates çuvalı derler. Demem o ki onlar hep size bir şeyler derler. Size yeni lakaplar takarlar. Alay eder, tehdit eder, küfür eder, hakaret eder ve sizi kırmak için her şeyi yaparlar.
Fiziksel Zorbalık: Bu sözel boyutun ilerisidir. Artık fiziksel temasa geçilmiştir. İterler, yere düşürürler, saçınızı çeker, eşyalarınızı izinsiz alıp zarar verirler.
Cinsel Zorbalık: Cinsel anlamda dokunma, sözlü ya da fiziksel cinsel tacizde bulunma, cinsel içerikli küfürler etme buna örnek verilebilir.
Sosyal Zorbalık: Oyunlara dahil etmeme, siz aslında yokmuşsunuz gibi yapıp dışlama, sizinle konuşan kişileri tehdit edip konuşmasını engelleme örnek verilebilir. Yani sizi sosyal çevrenizden alıkoyarlar.
Siber Zorbalık: Bu zorbalık türü daha çok günümüzde ortaya çıkmıştır. Sizinle ilgili sosyal medya ortamında yalan haberler yayınlama, rahatsız olacağınız fotoğraflarınızı çekip paylaşma ya da hesabınızı ele geçirme bunlardan birkaçıdır.
Akran zorbalığı en çok çocuk ve ergenlerde görülüyor. Bununla ilgili çoğu okul çalışmalar ve seminerler düzenlemekte. Akran zorbalığına uğrayan bir çocuğa sahip olup olmadığınızı nasıl öğrenebilirsiniz bununla ilgili birkaç bilgi vermek istiyorum.
• Vücudunda fiziksel yaralanmalar olur.
• Okula gitmek istemezler ve bahaneler bulurlar.
• Okula karşı korku ya da nefret söylemlerinde bulunurlar.
• Beslenmede problem yaşarlar.
• Depresif davranışlarda bulunurlar.
• Öz güvende bir düşüş yaşarlar.
• Evden çıkmak istemezler.
• Sınıfta kimseyle konuşmak istemezler.
• Okul başarısında düşme görülür.
• Derslerine odaklanmada zorluk çekerler.
• Kendisine ait okul eşyalarında ve kıyafetlerinde eksiklik, yırtılma gibi durumlar yaşanabilir.
• Uyku sorunları yaşarlar.
• Tırnak yeme alışkanlıkları oluşur.
• Ani öfke patlamaları yaşar. Hem kendine hem de etrafına zarar verir.
Akran zorbalığına uğrayan çocuğun ailesine de bu zorbalığı yapanın ailesine de çok fazla iş düşmekte. Onların çocukları için yaptığı her davranış, söylediği her söz durumun ehemmiyetinde büyük değişimler meydana getirmektedir.
Zorbalığa Uğrayan Çocuğun Ailesi Neler Yapmalıdır?
Zorbalığa uğrayan çocuk bunu ailesiyle paylaşmak istemez. Bu yüzden sizin onu gözlemlemeniz her daim iletişim halinde olmanız gereklidir. Eğer çocuk bir gün yaşadıklarını anlatırsa kesinlikle sözünü kesmeyin, sorgulayıcı sorular sormayın, söylediklerine güvenin ve kendisini suçlu hissetmesine neden olmayın. Ona hızlı çözümler sunup her şeyin yoluna gireceğini düşünmeyin, kendi başına çözmesi içinde yalnız bırakmayın. Ona, sizinle paylaştığı için teşekkür edin ve sevginizi gösterin.
Okulunuzda bulunan psikolojik danışmanla görüşün ve onun yardımını kabul edin.
Çocuğunuz daha hassas, duygusal ve sakinse zorbalığa uğrama oranı daha fazladır. Yapılan araştırmalar bunu göstermektedir. Daha az sosyal ve öz güven eksikliği olma olasılığı da vardır. Eğer çocuk bunlara da sahipse kendini olan güvenini geliştirebilmek için sosyal ve sportif alanlara yönlendirme yapılabilir.
Ona rol model olun. İyi yanlarını destekleyin, kötü yanlarında uyarın. Ona hayır demeyi öğretin ve sınır çizebilmesini sağlayın. Hayır diyebilen çocuk zorbalara karşı durabilir.
Zorba Olan Çocuğun Ailesi Neler Yapmalıdır?
Çoğunlukla, zorba davranışlar gösteren çocuğun ailesi bu davranışı normal bir durummuş gibi gösterip ona müdahalede bulunmaz. Bu yanlış bir davranıştır. Çocuğunuzla konuşmalı ve yaptığı şeyleri savunmamalısınız. Bu davranışların normal olmadığını belirtmeli ve vurgulamalısınız. Saldırgan hareketlerle istediğini elde etmesine izin vermemeli, kararlı ve tutarlı davranışlarla ona yaptıklarının yanlışlığını gösterin.
İzlediği filmleri, oynadığı oyunları takip edin. Ona empati yapmayı öğretin. Zorbalığa o maruz kalsaydı neler hissederdi bununla ilgili konuşun.
En önemlisi siz de okulun psikolojik danışmanıyla iletişime geçin ve onu böyle davranışlara itenin ne olduğunu araştırın.

İrem Avşar