DOĞRU SORU SORMA SANATI

 

Hayatta bir şeyleri anlamlandırmaya başladığımız ilk anlar etrafımıza birçok soru yöneltmeye başladığımız anlar oldu. İçimizde tutamadığımız merak duygusu “Bu ne?” sorusu sayesinde dile geldi. Bazen sorduğumuz bu soru insanları çileden çıkarsa da biz sormaya devam ettik.

Sormak öğrenmenin ilk adımı oldu. Okullarda anlatılan konunun ardından öğretmenlerimiz tarafından “Anlamadığınız yer varsa sorabilirsiniz.” ya da “ Sorusu olan var mı?” denilerek bizler soru sormaya yönlendirildik. Bu sayede çoğu bilgiyi daha iyi anladık ve daha kolay öğrendik.

Ama tabii ki sormak basit bir eylem değildi. Öncesinde büyük bir sorgulama aşamasından geçen anlatılan konu sonrasında da doğru sorular sayesinde bizi gerçek bilgiye götürür oldu.

Einstein’ın “Bir insanın zekası, verdiği cevaplardan değil, sorduğu sorulardan anlaşılır.” sözü doğru soru sorabilmenin önemini fazlasıyla açıklıyor bence. Çoğunlukla iş hayatımızda karşılaştığımız kaçamak cevaplar yüzünden istediğimiz cevapları alamaz olduk şu zamanda. Bu durumu yenebilmek için doğru sorular sorulması gerekiyor. Bu da bazı tekniklerden geçiyor.

Sizlere hem iyi bir iletişimin hem de doğru sorabilmenin nasıl meydana geldiğini anlatacağım.

Doğru Soru Sormanın Teknikleri

Açık Uçlu Sorular

Cevabın “Evet veya Hayır”ın olmadığı sorulardır. İletişimin devamını sağlar. Sorulan soruyu cevaplarken daha detaylı anlatım yapmış olunur ve böylelikle daha fazla bilgi alınır.

Kısa ve Net Sorular

Anlaşılır sorular sormak her zaman çok önemlidir. Karşı taraf sizin dediğinizi tam manasıyla anlamazsa doğru cevap veremez. Siz de istediğinizi alamazsınız. Birçok kişinin konuşma sırasında “Beni yanlış anladın. Öyle söylemek istememiştim.” dediğini duymuşsunuzdur, belki siz bile kullandınız. Bu gibi cümleler duymak istemiyorsanız sorularınızda net olmalısınız. Bir de laf kalabalığı etmemelisiniz. Uzun uzadıya sorulan sorular karşı tarafı yorar ve kafasının karışmasına sebep olur. Yanlış cevaplar vermek zorunda kalır ve siz de istediğiniz cevapları alamamış olursunuz.

Doğru Sıralama İle Sorulması

Önce sorulan sorular sonra sorulan soruların cevaplarını etkileyen bir yapıya sahiptir. Bu yüzden sorulacak sorular belli bir sıraya sokulmalıdır.

Devam Soruları

Sorduğunuz sorunun cevabına göre yeniden başka bir soru yöneltmelisiniz. Bu sayede daha ayrıntılı bilgiler öğrenmiş, konuyu dinlediğinizi ve merak ettiğinizi karşı tarafa göstermiş olursunuz.

Hazırlıklı Olmak

Eğer konuşulacak olan konunun ne olduğunu biliyorsanız bu konuyla ilgili biraz olsun araştırma yapın. Yaptığınız araştırmaya dayanarak belli başlı sorular hazırlayın. Bu sayede biraz olsun sizin de bir bilgi birikiminiz olur. Böylelikle karşı tarafa konuya olan merakınızı göstermiş, neyi nerede sormanız gerektiğini anlamış ve boş sorularla değil, eksikliğinizi kapatan sorularla zamandan tasarruf etmiş olursunuz.

Bunların yanında sorduğunuz sorunun amacının ne olduğunu bilmelisiniz. Gerçekte ne istiyorsunuz ve bunu nasıl karşı tarafa doğru bir şekilde aktarabilirsiniz? Bundan emin olmalısınız.

Soru sorarken başkalarının sözünü kesmemeli, insanları dinlemeyi bilmelisiniz.

Bazen aldığınız cevabı yeterli bulmayabilirsiniz. Böyle zamanlarda  karşı tarafı küçümseyici hareketlerde bulunmayın. Bu size sadece zarar verir. Karşı tarafın içine kapanmasına ve iletişimin son bulmasına neden olur.

Soru sorarken ses tonunuza dikkat edin. Samimi tonlamalar kullandığınız sorularda insanlar size cevap vermeye daha istekli olur.

Şimdi de bu tekniklerin içerisinde olan soru türlerine bakalım.

Soru Türleri

Açık Uçlu Sorular: Cevabı “Evet ya da Hayır” olmayan sorulardır.

Huni Sorular: Ayrıntılı bilgi alınmasını sağlayan sorulardır.

5N1K Soruları: Ne, Ne zaman, Nerede, Neden, Nasıl ve Kim sorularıdır.

Sondalama Soruları: Kafa karışıklığı esnasında konuya açıklık getirmeye yarayan sorulardır. Çoğunlukla “Tam olarak…” ifadesini içerir. “… diyerek tam olarak ne demek istediniz?” bu sorulara bir örnektir.

Retorik Sorular: Dinleyicinin ilgisini çekmeye yönelik sorulardır. Aslında sorulan soruda cevap açıktır. Konuda destekleyici bir rol oynar. “Neden olmasın?”, “Kim bilir?”, “Öyle mi?” soruları buna örnektir.

Rahatsız Edici Sorular: Karşımızdaki kişiyi sinirlendirebilecek sorulardır. Kişisel hayatıyla, diniyle, kültürüyle ilgili sorular buna örnek olabilir.

Nicelik Soruları: Sayısal veri elde etmenize yarayan sorulardır.

İşte bu gibi sorular soru sorma teknikleri içerisinde kullanılan sorulara örnektir.

Doğru soru soran insanların birçok avantajı vardır. Doğru soru sormak insanları düşündürür ve düşünen insan öğrenmeye isteklidir. Bir konuyla ilgili doğru sorular sorulunca konu daha iyi anlaşılır. Sorular sayesinde iletişim, içerisinde merak içererek devam eder. Bu sayede insan ilişkileri de gelişmeye başlar. Bu yüzden soru sormak istediğinizde önce bir düşünün. Doğru sorular soruyor muyuz?

İrem Avşar