Sormak ve Sorgulamak

 

 

 

 

 

 

Sizi küçük bir geçmiş turuna çıkarmak istiyorum. Öyle korktuğunuz gibi yüzyıllar öncesine değil, yakın tarihe götüreceğim. Doğdunuz günlere, çocukluğunuza gidiyoruz. O her şeyden habersiz, daha mutlu, merak duygusunun en yoğun olduğu anları yeniden hatırlayın bakalım.

İki yaşından itibaren bebekler kelimeleri bir araya getirmeye başlarlar. Merak duyguları fazlasıyla artar. Dünyayı keşfetme arzuları bir çığ gibi büyür. 2,5-3 yaşlarına geldiklerinde ise kelime dağarcıklarında büyük bir artış olur. Bununla beraber ebeveynlerine “ne, neden, niçin” gibi sorular yöneltmeye başlarlar.

Biliyorum ki bu soruları sizler de sorduğunuz, hatta şu an yanınızda bu soruları size soran küçük bir çocuk bile olabilir. Onun sorularından bıkmış ve usanmış, artık susmasını bile istiyor olabilirsiniz. Ama hatırlayın siz de onun gibiydiniz, ben de onun gibiydim. Her gördüğüm şeyin ne olduğunu soruyor ve neden böyle olduğunu merak ediyordum. Çünkü öğrenmek sorgulamakla başlar. O şeyin ne olduğunu, neden olduğunu, niçin bu hale geldiğini sorgulayarak öğrenebilirdi insan ve öyle de yaptı en azından küçük bir çocukken.

Ben eskisi kadar sorguladığımızı düşünmüyorum. Hatta sormaktan korktuğumuza inanıyorum. Bence okula başladığımız ilk yıllarda sorgulama halimiz hala vardı ama sınıf atladıkça bu hal bizden gider oldu, giderek daha da azaldı. Peki neden? Neden büyüdükçe sormaz, soramaz olduk?

Yukarıdaki cümlemde de söylediğim gibi, bizler korkmaya başladık. Düşünün şimdi bir grup içerisindesiniz ve bir konu hakkında konuşulmaya başlandı. Konuyla ilgili hiçbir fikriniz yok. Size şöyle biraz odaklanıp inceleyen bir kişi bu durumu hemen anlayabilir. Siz, bu durumun anlaşılmaması için bileni oynuyorsunuz. Çünkü “Bilmiyorum.” demek size yanlış bir şeymiş gibi geliyor. Bilmediğinizi sormak, o konu hakkında bilgi sahibi olmak istemek size ayıp bir şeymiş gibi geliyor. İnsanların sizi cahil olarak adlandırması belki de en büyük korkunuz. Ama bilmemek değil öğrenmemek ayıptır. Hep böyle söylenir ve bence de hep böyledir. Sormak, sorgulamak sizi küçük düşürmez aksine yüceltir, cesaretinizi gösterir.

Sorgulamak insanı özgürleştirir. Toplumun dayattığı normlardan uzaklaştırır. Onların doğrularını ve yanlışlarını kabul etmemeyi öğretir. Böylelikle kendi düşüncelerimiz ve davranışlarımız oluşur. Kendimizi bulma yolunda bir adım atarız. Bu adım çoğunlukla birileri tarafından hata olarak gözükür çünkü topluma uyum sağlamayanlar dışlanır ve ötekileştirilir. Onlara göre doğru tektir ve sorgulamak inançsızlığı getirir. Halbuki insan sorgulayarak öğrenir ve öğrendikçe inanmaya başlar.

Ama şu vardır ki bazıları da üstünkörü yaşamayı sever. Ben öylelerine böyle diyorum. Onlar; hiçbir şey bilmek istemeyen, bilgiden korkan, düşünmenin ve sorgulamanın onu yorduğunu ve ona hiçbir getirisi olmadığını düşünen kişilerdir. “Cehalet mutluluktur.” derler ya hani, sanki bu söz onlar için yazılmıştır. Cehalet gerçekten mutluluk getirir mi? Belki bazen. Ama bilgi her zaman.

Dedim ya hani büyüdükçe sormaktan korkar olduk diye. Peki bunu nasıl yeneceğiz? Nasıl her şeyi sorgulamadan kabul eden bireyden, sorgulayan bireye dönüşeceğiz? Tabii ki de pratikle. Sorgulamak aslında bizde mevcut. Sadece biraz unutuldu. Pratikle beraber yeniden hatırlayacağız. Bize kazandırdıklarını yeniden fark edeceğiz. Sormanın ve öğrenmenin o güzel hissini yeniden tadacağız. O hissi bir kez tadınca da bırakmak istemeyeceğiz.

Sormak ve Sorgulamak Bize Ne Katar?

• Yeniliğe açık bir beyin

• Yaratıcılık

•Öğrenme isteği ve bilgi açlığı

• Yüksek iletişim yeteneği

• Bilime karşı büyük bir ilgi

• Kitap okumayı sevme

• Hoşgörü

Yukarıda verdiğim örnekler sorgulamanın bize kazandırdıklarının sadece birkaçı. Sorguladıkça kendimizi buluruz. Kendimizi buldukça hayatı anlamaya başlarız. Bu doğum, yaşam ve ölüm üçgeninde hayatta kalmak için soru sormayı ve sorgulamayı öğrenmeliyiz. Hayatta bir anlam arayışımız varsa bu sorgulamaktan geçer. Sokrates’in de dediği gibi “Sorgulanmayan yaşam, yaşanmaya değer değildir.”