YENİ DÜNYA VE LİDERLİK

 

Günümüzde her tarafımızı sarıp sarmalayan bir değişim var. İnsanlar değişiyor, yaşamlar değişiyor, doğrular ve yanlışlar değişiyor. Teknolojinin etkisiyle beraber şirketler her gün yeni bir ürün, hizmet veya inovasyon ortaya çıkartıyor. Geleneksel yaklaşımlar onların geride kalmasına neden oluyor. Şimdiye uyum sağlamak onları bir adım öne çıkartarak başarıya ulaşmalarını kolaylaştırıyor.

Bununla beraber liderlik olgusu da değişim gösteriyor. Liderlik; psikoloji, sosyoloji, siyaset bilimi gibi sosyal bilimlerin ortak inceleme alanlarından biridir. Liderlik; farklı bakış açılarından bakıldığında farklı anlaşılan ve tanımlanan bir olgudur. Dine ve kültüre bakmadan bütün toplumlarda vardır.

Liderlik İngilizce’de leadership olup kelimenin aslı fiil olarak lead şeklindedir. Anlamı yön göstermek, kılavuzluk etmek, öncülük etmektir. Leader kelimesi ise lider, rehber, kılavuz, önder anlamlarını taşımaktadır. Lider; elindeki gücü kullanabilme kapasitesine bağlı olarak çevresini etkileyen kişidir.

İnsanlar liderliği farklı şekillerde yorumladığı için birçok liderlik türü de ortaya çıkmıştır. Şimdi sizinle bazılarını paylaşacağım.

1-Otoriter Lider

Otoriter lider olumsuz özelliklere sahip bir liderdir. Otoriter liderin anlamı “tüm yetkiyi ve gücü elinde bulunduran, emir veren” lider türüdür. Özellikle geleneksel toplumlarda daha çok görülür. Örnek olarak Adolf Hitler verilebilir.

2-Demokratik Lider

Demokratik lider otoriter liderin tam tersidir. Elinde bulunan gücü ve yetkiyi diğerleriyle de paylaşır, başkalarının fikirlerini önemser ve astlarına yetki vererek onların da tecrübe edinmesini sağlar. Demokratik liderlerin bulunduğu ortamlarda insanlar hukuka güvenir ve yasalara başvurur. Örnek olarak Mustafa Kemal Atatürk verilebilir. Atatürk TBMM’yi kurup ülkemize Cumhuriyet rejimini getirmiştir.

3-Karizmatik Lider

Karizmatik lider düşünceleri ve davranışlarıyla toplumda duygusal yönden etkiler bırakır. Karizmatik liderler iletişimi kuvvetli, ikna becerileri yüksek, risk alabilen, fedakar kişilerdir. Mustafa Kemal Atatürk, Hz.İsa, Mahatma Gandhi örnek verilebilir.

4-Tam Serbestlik Tanıyan/Liberal Lider

Tam serbestlik tanıyan lider topluluğa müdahale etmez, yönetme gücünü kullanmaz ve sorumluluk almaz. Kişiler sorunlarını kendileri çözmeye çalışır. Lider sadece gerekli kaynakları onlara sağlar. Böyle liderlerin bulunduğu toplumlarda otorite boşluğu vardır.

5-Hümanist Lider

Hümanist lider astlarını koruyan, ödül ve ceza sistemine başvuran bir liderdir. “Babacan Lider” olarak da anılırlar. Astlarının görüşlerini almayı severler ama son kararı yine kendileri verir. Astlarıyla aralarında sadakate dayalı bir yönetim şekli vardır.

6-Doğal Lider

Doğal lider bir otorite tarafından seçilmemesine rağmen grubun benimsediği kişidir. Doğal liderin resmi bir yetkisi olmamasına rağmen bazen yasal lidere göre daha etkili davranır. Yönlendirme gücüne sahiptir.

7-Vizyoner Lider

Vizyoner lider geleceği ön görerek bulunduğu topluluğun hedeflerini gerçekleştirmek için astlarını harekete geçirmeye çalışır. Hedef belirleme gücü yüksek kişilerdir.

8-Etik Lider

Etik lider etik değerlere uyan, amaçlarını bu değerler çerçevesinde gerçekleştiren kişilerdir. Doğruluk ve  güvenilirlik vardır. Demokrasi uygun bir şekilde işlenir.

Yeni dünyayla beraber lider özellikleri de değişmeye başlamıştır. Yeni nesil liderlerin özellikleri eskiden sadece “ben” odaklıyken şimdi “biz” odaklı olmuştur. Hadi gelin diğer özelliklerine beraber bakalım.

1-Eskiden otoriter lider daha ön plandayken şu anda daha kapsayıcı liderler ön plandadır. Bu yüzden bulundukları alanda iddialı olup bilgi ve donanım yönünden kuvvetli, değişime ayak uydurabilen kişiler olmalılardır.

2-Ego sahibi değil, mütevazi olmalılardır.

3-Kendine güveni yüksek, sorumluluk ve risk almaktan korkmayan kişiler olmalılardır.

4-İlham verici, motive edici olup takımını doğru yönlendirmelerle başarıya ulaştırmayı bilmelidir.

5-Takımdaki kişilerin düşüncelerine önem vermeli, herkesin fikirlerini açıkça söyleyebileceği ortamı hazırlayabilmelidir.

6-Yetenekler hiç beklenmeyen yerlerde hiç beklenmeyen kişilerden çıkabilir. Bu yüzden bakış açılarını genişletebilmelilerdir.

7-Stresi yönetebilmelidir. Stresin hiç olmaması ya da çok olması kişiyi geriye iter. Ama kontrollü stres başarıyı getirir.

8-Liderde duygusal zeka olmalıdır.

İşte, yeni nesil bir liderde bulunması gereken özellikler bunlardır.

Gelişim ve değişim çağımızın öncü kapısıdır. Bu kapıyı açabilen ve bu yolda ilerleyebilenler başarıya ulaşacaktır. Sizler de korkuya kapılmadan bu kapıyı açabilmeli ve size verileni kabul ederek adımlarınızı ileriye doğru atabilmelisiniz.

İrem Avşar